Aromaterapi nedir?

Bugün popüler kültür ve perakende sektöründeki hakim yanıltıcı pazarlama jargonuna bağlı olarak basitçe “koku ile iyi hissetme” olarak anlaşılan "aromaterapi" aslında Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı'nın tanıdığı tamamlayıcı tıp dallarından “fitoterapi” (bitkilerle tedavi) biliminin bir parçasıdır.

Aromaterapi uygulamalarında bitkilerden kimyasal ve/ya mekanik yöntemlerle elde edilen öz yağlar (sabit ve uçucu) ve sular (hidrosoller); kozmetik, fizyolojik ve zihin/ruh sağlığını iyileştirmeye ve tedavi etmeye yönelik kullanılır.

En sık olarak stres, uykusuzluk, baş ağrısı, kronik yorgunluk, kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları, solunum yolu rahatsızlıkları ve cilt problemlerinde başvurulan aromaterapi uygulamalarına, son yıllarda giderek artan ilginin nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Aromateapi...

Sağlığı korumaya yönelik uygulamalar içerir

İnsanı beden-zihin-enerji olarak bütünsel bir yaklaşımla ele alır

Rahatsızlıkların semptomları kadar ve ilgili semptomların altında yatan zihinsel/ruhsal şartları iyileştirmeye yöneliktir

Vücudun kendini iyileştirme mekanizmalarını harekete geçirir ve destekler

Hastalığın ve sağlığın doğası ile ilgili hastada kendi ile ilgili zihinsel, ruhsal ve fiziksel bilinç uyandırmaya yardımcı olur (Buckle, 2003; Sheen & Stevens, 2002)

Klinik Aromaterapi

Çok geniş ve zengin bir kullanım alanına sahip olan aromaterapi günümüzde en çok kişisel bakım ve “iyi hissetme” amaçlı kullanımlarıyla gündeme gelse de; ilaçların yan etkilerinden şikayetçi olan ve özellikle kronik rahatsızlıklarla mücadele eden bireylerin doğal alternatif arayışları ve son yıllarda doktor ve eczacıların bu alana gösterdikleri ilgi, ülkemizde klinik aromaterapi uygulamalarının da gelişmesine ve hatta hastanelerde ilgili hizmetlerin sunulmaya başlamasına neden olmuştur.

Bugün uçucu yağ ve hidrolatların, bir hastane veya klinik bünyesinde, uzman bir sağlık profesyoneli tarafından, hasta bakım amaçlı kullanımına “Klinik Aromaterapi” denir (Sheen & Stevens, 2002)

Klinik aromaterapide uçucu yağlar ve hidrosoller; solunum ile veya harici olarak (deriden ısı ve basınç ile) hem başlı başına bir tedavi aracı, hem de hastanede verilen sağlık hizmetleri ile beraber, semptomları hafifletme veya çeşitli rahatsızlıkları önleme amaçlarıyla tamamlayıcı bir uygulamanın parçası olarak kullanılır. (Buchbauer et al., 1993)

“Klinik Aromaterapi” uygulamalarında seçilen uçucu yağlarda ve hidrosollerde bilimsel kanıt, doğru/uygun kemotip ve standardize etken madde içerikleri gibi değişkenlere dikkat edilirken, bitkisel materyalin hasta üzerinde kullanımında doz ve frekansa yönelik, hastalarda tedavi edici kan konsantrasyonu elde etmek adına sistematik yaklaşımlar benimsenmektedir.

Klinik aromaterapist Dr.Buckle, Amerika özelinde yayınladığı bir makalesinde, klinik aromaterapinin profesyonel sağlık kurumlarında en çok aşağıdaki durumlarda yaygın olarak kullanıldığından bahsetmektedir:

Operasyon sonrası ağrı ve stresin rahatlatılması

Ciddi rahatsızlıklarda ağrıların azaltılması ve endişe ile mücadele

Kas ve eklem ağrıları

Kronik ağrılar

Rahat ve dinlendirici bir uyku düzeni

Cilt üzerinde oluşan yaralar, yatak yaraları

Duygusal tedirginliklerin azaltılması (Buckle, 2003)

Uluslararası Organizasyonlar

Günümüzde tıbbi ve aromatik bitkiler ve bu bitkilerden elde edilen bitki özleri ile ilgili bilimsel araştırmalar ve standartların belirlenmesi konusunda yapılan çalışmalar çeşitli ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yürütülmekte ve teşvik edilmeye devam etmektedir. Konuyla ilgili son bilimsel gelişmeleri takip etmek, bu alanda çalışan önemli kurum ve markaları tanımak ve etkinliklerden haberdar olmak için aşağıdaki örgütleri takip edebilirsiniz:

Uluslararası Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kurulu (International Council for Medicinal and Aromatic Plants, ICMAP)Uluslararası Profesyonel Aromaterapistler Federasyonu (The International Federation of Professional Aromatherapists, IFPA)Holistik Aromaterapi Ulusal Birliği (The National Association for Holistic Aromatherapy, NAHA)Uluslararası Aromaterapistler Federasyonu (The International Federation of Aromatherapists, IFA)Uluslararası Aromaterapistler Birliği (Alliance of International Aromatherapists, AIA)

REFERANSLAR

Buckle, J. (2003). Aromatherapy in the USA. International Journal of Aromatherapy 13 (1), 9–17

Buchbauer, G. (1993). Molecular interaction: biological effects and modes of action of essential oils. International Journal of Aromatherapy, Vol.5, pp. 11-14.

Resmi Gazete (2014) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Retrieved from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141027-3.htm

Sheen, J. G., and Stevens, J. (2002). Aromatherapy as a profession. International Journal of 2 Aromatherapy 12 (4), 189–191.