Çerçi Yusuf Konağı, Adana
1922 yılında (Hicri 1341) inşa edilen Çerçi Yusuf Konağı Adana'nın tescilli tarihi eser statüsünde, çok katlı ve görkemli konaklarındandır. Yığma ve ahşap karkas sistemi ile inşa edilmiştir.
Sıcak Akdeniz ikliminin mimarisinde etkilerinin hemen gözlenebildiği konağın cephesi; içerinin yazın serin ve kışın sıcak olması için güneye bakar.
Dört katlı inşa edilmiş Çerçi Yusuf Konağı'nın en alt katında geniş ve ferah bir avlunun etrafına konumlandırılmış bir kiler, konağın ilk zamanlarında Çerçi Yusuf'un atının bakıldığı bir ahır ve mutfak bulunur.
Duvarları kalın ve yüksek tavanlı olan bu katın pencereleri, evin mahremiyetini korumak için yine yüksektir. Kalın duvarları konağın avlusunun; yazın serin, kışın ise sıcak olması sağlamıştır.
Çerçi Yusuf Konağı'nda birinci kat ve üçüncü kat arasında bir ara kat bulunur. Bu katta konak sakinlerinin odaları vardır. Odaların tümü, avunun etrafını çeviren açık hava koridoruna açılır. Ara katın tavan yüksekliği diğer katlara nispeten daha azdır. Pencerelerinde dışarıdan içerinin görünmesini engellemek için tahta kafesler bulunur.
Üst kat (üçüncü kat) ise yaşam alanıdır. Geniş ve ferah pencerelere sahip bu katta bir adet cumbalı oda bulunur. Bu katın yaşam alanı - geleneklere uygun şekilde - ev halkının zaman geçirdiği odalar ve misafirlerin ağırlandığı odalar olarak ayrılmıştır.
Yine bu katta bulunan ve sıcak yaz aylarında rüzgardan iki taraflı olarak faydalanmayı mümkün kılan "cumba" çıkması, hem sosyalleşmek hem de sokağı seyretmek için idealdir.
Çerçi Yusuf Konağı'nın eski resimlerinde göze çarpan dördüncü katında ise "güvercinlik" (veya "cihannüma") adı verilen camlı küçük bir oda bulunur. Bu kat hem uzakta karlı toros manzarasını izlemek, hem de kış aylarında aileyle vakit geçirmek için harikadır.
Çerçi Yusuf Konağı'nın bir diğer ismi de "Tayyareli Konak'tır." Zamanında Çerçi Yusuf tarafından dördüncü katın (güvercinlik) çatısı üzerine yerleştirilen uçak maketi, konağın bu isimle anılmasına neden olmuştur.
"Eski" yalnızca zamana dair bir sıfat olarak anlaşılsa da, işaret ettiği tarih dilimi genişledikçe, kapsadığı yaşanmışlıklar da zenginleşir - özellikle tamlama yaptığı bir ailenin mirası olduğunda...
Biz bu sayfada yalnızca konağın geleneksel mimarisi ve bir dönemi anlatan kullanış biçimine yönelik bir takım bilgiler paylaşmış olsak da, bahsi geçen duvarlar arasındaki hikayelere yeniden hayat vermek için bir kez daha buradan sizlere rica edelim; lütfen iletişim formumuzu doldurarak Çerçi Yusuf hikayelerinizi bizimle paylaşın.
Geçtiğimiz Cuma günü Seyhan Belediyesi'nin misafiri olarak Adana'ya, Çerçi Yusuf Konağı'nı ziyaret etmeye gittim.
Değerli Seyhan Belediye Başkanımız Akif Akay ve Çerçi Yusuf mirasının fiziken ölümsüzleştirmede bilfiil görev alan ekibi ile konağı kat kat gezdik, odaları ve mimari unsurlarını teker teker inceledik. Çerçi Yusuf Konağı etrafında şekillenen şehir meydanı projesini ve aslında Adana'nın geleceğini konuştuk.
Sayın Akif Akay gerçekten çok vizyoner ve işini sadece "iyi yapmak" için değil, "en iyi şekilde yapmak" üzere çalışan bir insan. Kurduğu ekip de aynı istek ve büyük bir Adana sevgisi ile canla başla çalışıyor.
Kendisinin önderliğinde, Çerçi Yusuf Konağı'nın tarihini bugüne taşıyan, insanlar için fayda yaratan bir değere dönüştüğünü duymak ve görmek bana büyük bir iç huzuru verdi.
Bu zengin geçmişe sahip zarif ve tarihi yapı; sürdürülebilir bir kültür ve yaşam merkezi, tarihi ve hikayesi ile bir cazibe noktası olmaya doğru evrilirken, bu sürecin bir parçası olmaktan onur duyuyorum.
Rana Babaç Çelebi
15 Şubat 2021
Çerçi Yusuf Konağı Restorasyon Projesi, 2018
Adana tarihinin en büyük şehircilik projelerinden “Kent Meydanı” projesinin en önemli etapları olan kamulaştırma ve yıkım işlerinin tamamına yakınının, Şubat 2018 tarihi itibariyle bittiği düzenlenen bir basın toplantısı ile kamuoyuna duyurulmuştu.
Proje kapsamında 41,000 m^2 alan üzerine kurulacak meydanda; Karacaoğlan ve Saydam Caddelerini birbirine bağlayacak yeni bir yola ek olarak yine Saydam ve Obalar Caddelerini genişletmeye yönelik altyapı çalışmaları, 800 ve 600 kişilik iki adet tiyatro ve opera salonu inşası, konferans merkezleri, sergi salonları, performans sanatları merkezi, gastronomi müzesi, 300 kişilik öğrenci yurdu, belediye hizmet binası, çocuk oyun evi, kadın istihdam merkezi ile 600 araçlık bir de yeraltı otoparkı yapımı planlanıyor.
Tamamı Adana Seyhan Belediyesi öz kaynakları ile yürütülen "Kent Meydanı" projesinin bütçesinin ise 200 milyonun üzerinde olduğu belirtiliyor.
Sucuzade Mahallesi, Saydam ve Obalar caddeleri arasında yaklaşık 213 yıl önce inşa edilen; ahşap ve tuğla karışımı bir yapıya sahip, orta avlulu Çerçi Yusuf Konağı da Adana Seyhan Belediyesi'nin "Kent Meydanı" projesi kapsamında kamulaştırdığı tarihi yapılardan biri oldu.
Tescilli ev statüsünde olan Çerçi Yusuf Konağı'nın; rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri Çerçi ailesinin talebiyle bir mimarlık firması tarafından bakanlık hibesi alınarak hazırlanıyor ve Anıtlar Kurulu'a onaylatılıyor. Kamulaştırma sonrası Seyhan Belediyesi de mimarlık firması tarafından bakanlık hibesi ile hazırlanan bu projeler üzerinden çalışmalarınaa başlıyor.
Mart 2018'in son haftasında yer teslimi yapıldıktan sonra restorasyonuna fiilen de başlanan Çerçi Yusuf Konağı'nın 1800'lü yıllarda inşa edildiği tahmin ediliyor. 300 gün sürmesi planlanan restorasyon çalışmalarının toplam bedeli ise 702,274 TL.
Çerçi Yusuf Konağı'nı; yapısını bozmadan, aslına birebir sadık kalarak günümüze uygun hale dönüştürmek üzere "Kent Meydanı" projesi kapsamına alan Adana Seyhan Belediyesi, harika bir iş çıkarıyor. Bu proje ile Adana tarihine damgasını vuran, önemli Anadolu Halk şifacılarından Çerçi Yusuf'un mirasının fiziken de ölümsüzleşiyor olması gerçekten mutluluk verici.
Umuyorum ki restorasyon süreci tamamlandıktan sonra konak "Çerçi Yusuf Konağı" adıyla içerisinde Çerçi Yusuf'un hikayesinin de anlatıldığı kalıcı bir "eczacılık tarihi" sergisine ev sahipliği yapar, dedemizin mirasına uygun - doğru yetiştirme, hasat, kurutma ve paketleme yöntemleriyle ürünleştirilmiş - tıbbi bitki droglarının satıldığı bir de ufak dükkan açılır.
Bu zengin kültüre sahip zarif ve tarihi yapının, bugünleri gördükten sonra başına gelebilecek belki de en kötü şey, avlusunda kırmızı kola şemsiyelerinin açıldığı, içerisinde kimyasal toz elma çayı ikramı yapılan ve İstanbul'dan Diyarbakır'a her yerde görebileceğiniz ucuz çin malı hediyeliklerin satıldığı sıradan bir kafeteryaya dönüşmesi olur.
Heyecan ve sabırsızlıkla restorasyon çalışmasının tamamlanıp, konağın halkın ziyaretine açılmasını bekliyorum.
Rana Babaç Çelebi
8 Eylül 2018